17 maja 2022

HULAJNOGA ELEKTRYCZNA oraz URZĄDZENIE TRANSPORTU OSOBISTEGO są dozwolone DO LAT 18!

Nowelizacja przepisów Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t. jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 988; dalej: Prd) oraz Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t. jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1212 z późn. zm.; dalej: Ukp), która weszła w życie w dniu 20 maja 2021 r. na mocy Ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 720; dalej: Ustawa zmieniająca), zezwoliła na poruszanie się po drogach publicznych przez dwa nowe rodzaje pojazdów, jakimi są „hulajnoga elektryczna” oraz „urządzenie transportu osobistego”.

Czy jednak osoba, która ukończyła 18 lat, może być kierującym hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego?
Okazuje się, że w świetle faktycznie obowiązujących przepisów Prd i Ukp – NIE MOŻE!

 

HULAJNOGA ELEKTRYCZNA oraz URZĄDZENIE TRANSPORTU OSOBISTEGO są dozwolone DO LAT 18!

 

Zgodnie z art. 2 pkty 20, 31 i 47b-47c Prd, w brzmieniu ustalonym przez art. 1 Ustawy zmieniającej:

  • Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
  • (…)
  • 20) kierujący – osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osobę, która prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub w stadzie;
  • (…)
  • 31) pojazd – środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszynę lub urządzenie do tego przystosowane, z wyjątkiem urządzenia wspomagającego ruch;
  • (…)
  • 47b) hulajnoga elektryczna – pojazd napędzany elektrycznie, dwuosiowy, z kierownicą, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe;
  • 47c) urządzenie transportu osobistego – pojazd napędzany elektrycznie, z wyłączeniem hulajnogi elektrycznej, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe;
  • (…).
  • Według tekstu jednolitego z 2022-04-28 (Dz. U. z 2022 r. poz. 988)

Z powyższych definicji wynika, iż zarówno w przypadku hulajnogi elektrycznej, jak i urządzenia transportu osobistego, mamy do czynienia zarówno z pojazdem, jak i z kierującym.

 

W myśl art. 1 ust. 1 pkty 1-2 Ukp:

  • Art. 1. 1. Ustawa określa:
  • 1) osoby uprawnione do kierowania pojazdami na drogach publicznych oraz na drogach położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu;
  • 2) wymagania w stosunku do osób, o których mowa w pkt 1;
  • 3) zasady uzyskiwania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami oraz zatrzymywania dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdami;
  • 4) zasady prowadzenia działalności w zakresie uzyskiwania uprawnień i badań psychologicznych, związanych z kierowaniem pojazdami;
  • 5) zasady wykonywania badań lekarskich i psychologicznych kierowców, instruktorów i egzaminatorów oraz kandydatów na kierowców, instruktorów i egzaminatorów;
  • 6) zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy.
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

 

Według art. 3 ust. 1-2 Ukp:

  • Art. 3. 1. Kierującym pojazdem może być osoba, która osiągnęła wymagany wiek i jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym oraz spełnia jeden z następujących warunków:
    • 1) posiada umiejętność kierowania pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu, nieutrudniający ruchu drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem;
    • 2) odbywa w ramach szkolenia naukę jazdy;
    • 3) zdaje egzamin państwowy.
  • 2. Kierującym pojazdem może być również osoba, która odbywa szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej lub kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej, o których mowa w przepisach rozdziału 7a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 919), i jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym.
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

 

Żaden z przepisów Ukp nie przewiduje, aby szkolenie nauki jazdy, egzamin państwowy czy szkolenia, o których mowa w rozdziale 7a Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (dalej: Utd) – odbywały się hulajnogą elektryczną.

Wobec powyższego – w odniesieniu do kierującego hulajnogą elektryczną oraz urządzeniem transportu osobistego zastosowanie ma art. 3 ust. 1 pkt 1 Ukp, ustanawiający m. in. warunek posiadania odpowiedniego dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania danym pojazdem.

 

Art. 3 ust. 4 Ukp stanowi, że:

  • 4. Osoba, która ukończyła 18 lat, nie jest obowiązana do posiadania dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem, wózkiem rowerowym lub pojazdem zaprzęgowym.
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

Powyższy przepis stanowi zamknięty katalog pojazdów, w odniesieniu do których osoba, która ukończyła 18 lat, jest zwolniona z obowiązku posiadania odpowiedniego dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem, ustanowionego w art. 3 ust. 1 pkt 1 Ukp. Należy podkreślić, iż w przepisie tym prawodawca nie wymienił ani hulajnogi elektrycznej, ani również urządzenia transportu osobistego – czyli dwóch nowych rodzajów pojazdów dodanych do Prd i Ukp przez Ustawę zmieniającą.

 

Jakiejkolwiek wzmianki na temat hulajnogi elektrycznej czy urządzenia transportu osobistego próżno szukać również w art. 4 ust. 1 Ukp, według którego:

  • Art. 4. 1. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest:
  • 1) wydane w kraju:
    • a) prawo jazdy,
    • b) pozwolenie wojskowe,
    • c) międzynarodowe prawo jazdy;
  • 2) wydane za granicą:
    • a) międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, podpisanej w Genewie dnia 19 września 1949 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 321 i 322),
    • b) krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1988 r. poz. 40 i 44),
    • c) krajowe prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
    • d) krajowe prawo jazdy określone w umowie międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska;
  • 3) zagraniczny dokument wojskowy, określony w umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

Zarówno hulajnoga elektryczna, jak również urządzenie transportu osobistego – nie jest ani motorowerem, ani pojazdem silnikowym, ani tym bardziej zespołem pojazdów.

 

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 Ukp, w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 1 Ustawy zmieniającej:

  • Art. 7. 1. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania:
  • (…)
  • 2) rowerem, wózkiem rowerowym, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego – jest karta rowerowa lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T – w przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat;
  • (…).
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

Powyższy przepis – nie ma zastosowania wobec osób, które ukończyły 18 lat.

 

W odniesieniu do hulajnóg elektrycznych – Ukp zawiera jeszcze tylko jedno postanowienie, mianowicie art. 8 ust. 1 pkt 10 Ukp (zmieniony przez art. 4 pkt 2 Ustawy zmieniającej), wg którego:

  • Art. 8. 1. Wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi:
  • (…)
  • 10) 10 lat – dla roweru, hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego;
  • (…).
  • Według wersji ujednoliconej z 2022-05-11

 

Ze wszystkich wyżej przytoczonych faktycznie obowiązujących przepisów Ukp wynika zatem zupełnie jednoznacznie,kierującym hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego, czyli nowymi pojazdami zdefiniowanymi w art. 2 pkty 47b-47c Prd – może być wyłącznie osoba, która ukończyła 10 lat, ale nie ukończyła 18 lat, która jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym oraz która spełnia jeden z następujących warunków:

  • 1) już posiada umiejętność kierowania pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu, nieutrudniający ruchu drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem – czyli kartę rowerową lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T (żadna inna kategoria prawa jazdy nie wchodzi w grę);
  • 2) odbywa w ramach szkolenia naukę jazdy (bynajmniej nie chodzi tutaj o samokształcenie);
  • 3) zdaje egzamin państwowy.
Póki co – żaden przepis Ukp nie przewiduje szkolenia i egzaminu państwowego przy użyciu hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego.

Nie istnieje natomiast żaden przepis Ukp, który zezwalałby na kierowanie na drogach publicznych, na drogach położonych w strefach zamieszkania lub w strefach ruchu hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego osobie, która ukończyła 18 lat!

W faktycznie obowiązujących przepisach Ukp – ani nie został określony żaden „odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania” takim pojazdem, ani również nie zostało ustanowione zwolnienie z obowiązku posiadania takowego dokumentu.

 

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (dalej: Konstytucja RP):

  • Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
  • Według wersji ujednoliconej z 2015-01-07

 

Źródłami prawa z całą pewnością nie są wprowadzające w oczywisty błąd (!!!) rozmaite teksty i infografiki publikowane w internecie przez Ministerstwo Infrastruktury, następnie całkowicie bezkrytycznie powtarzane przez Policję i rozmaite media.

Nowe przepisy dotyczące hulajnóg elektrycznych i UTO

Cóż… Perfidia tekstu zaznaczonego na powyższej infografice polega na tym, że nie można mu zarzucić, iż nie polega on na prawdzie.

Nie jest wymagane posiadanie uprawnień do kierowania pojazdem przez osobę, która i tak z samej zasady nie może być kierującym tym pojazdem!

Tak, jak nie wymaga się posiadania uprawnień do kierowania jakimkolwiek pojazdem od dziecka w wieku do 10 lat – dokładnie tak samo nie wymaga się posiadania uprawnień do kierowania hulajnogą elektryczną czy urządzeniem transportu osobistego od osoby, która ukończyła 18 lat, gdyż w świetle faktycznie obowiązujących przepisów Prd i Ukp żadna z tych osób nie może być kierującym takim pojazdem.

Nie wymaga się posiadania czegoś, co jest nieosiągalne.

Niestety, bardzo wiele osób woli wierzyć w to, co jest pokazywane na rozmaitych obrazkach obecnych w internecie i telewizji, zamiast bezpośrednio sięgnąć do źródeł prawa – czyli do Dziennika Ustaw.

 

Dziennik Ustaw

 

Zatem podsumowując: hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego można kierować na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu jedynie przed ukończeniem 18 lat, i to tylko wówczas, gdy kierujący posiada odpowiedni dokument.

Natomiast po osiągnięciu pełnoletności – te wszystkie zabawki trzeba schować do garażu, sprzedać, przekazać młodszym członkom rodziny lub korzystać z nich wyłącznie poza drogą publiczną, strefą zamieszkania i strefą ruchu.

Jakie mogą być konsekwencje przejażdżki jednym z tych dwóch pojazdów przez osobę niemającą do tego uprawnienia – o tym w dalszych częściach…

Przemysław Przybysz

 


 

Zobacz również:

 

9 komentarzy:

  1. Ale jaja :)
    Mimo wszystko nie wyobrażam sobie, że sąd skazuje 30-latka za kierowanie hulajnogą elektryczną bez uprawnień.
    Ale może to problem z moją wyobraźnią.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Kierujący bez uprawnień to tylko jedna z osób, które mogą podlegać karze (art. 94 § 1 i § 3 Kw). W grę wchodzi również osoba, która udostępniła pojazd osobie nie posiadającej uprawnień (art. 96 § 1 pkt 2 oraz § 2 Kw), a także funkcjonariusz, który jedynie nałożył mandat za przekroczenie dopuszczalnej prędkości, w ogóle nie badając kwestii braku uprawnień do kierowania tym pojazdem.
      W tym ostatnim przypadku - takie zaniechanie wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 231 § 1 Kk, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3...

      Tak więc - śmiech śmiechem, jednak przepisy mają tutaj konkretne brzmienie...

      Usuń
  2. Jak już Pan tak rozbierasz (debilne a jakże) przepisy i doszukujesz się w nich Pan logiki, to muszę Szanownemu Panu wbić klina w te rozważania. Literalnie rozbierając Art. 7.:

    1. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania:
    (…)
    2) rowerem, wózkiem rowerowym, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego – jest karta rowerowa lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T – w przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat;
    (…).
    Mamy tu rywinowskie "lub" oraz przecinki. Tak więc dokumentem uprawniającym do kierowania (...) hulajnogą elektryczną lub UTO jest prawo jazdy kat AM, A1, B1 LUB w przypadku osób które nie ukończyły 18 lat prawo jazdy kat T...
    Tak więc chcąc aż tak rozbierać przepis - do 18lat prawo jazdy na traktor, powyżej AM, A1, B1.
    Dziękuję za uwagę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo dziękuję za ten komentarz.

      Niemniej - nie mogę się z nim zgodzić. Taki sposób odczytu zacytowanej normy prawnej w mojej ocenie wykluczają użyte przez prawodawcę myślniki, jednoznacznie wskazujące zakres poszczególnych alternatyw.

      Przepis ten określa:
      1) rodzaje pojazdów, których dotyczy; chodzi w nim o uprawnienia do kierowania "rowerem, wózkiem rowerowym, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego";

      2) rodzaj dokumentu - ma nim być "karta rowerowa lub prawo jazdy";
      2a) w odniesieniu do karty rowerowej nie ma dalszych uszczegółowień;
      2b) w odniesieniu do prawa jazdy - może to być wyłącznie prawo jazdy "kategorii AM, A1, B1 lub T";

      3) uszczegółowienie zakresu podmiotowego tego przepisu: ma on zastosowanie "w przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat".

      Umieszczając w nawiasach coraz wyższego stopnia poszczególne elementy (coś na zasadzie formularza "niepotrzebne skreślić"), otrzymuję coś takiego:

      Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania (rowerem / wózkiem rowerowym / hulajnogą elektryczną / urządzeniem transportu osobistego) jest [karta rowerowa / prawo jazdy kategorii (AM / A1 / B1 / T)] w przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat.

      Potwierdzeniem prawidłowości takiej interpretacji w odniesieniu do roweru jest art. 3 ust. 4 Ukp, w myśl którego "osoba, która ukończyła 18 lat, nie jest obowiązana do posiadania żadnego dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem.

      Uznając słuszność interpretacji "do 18lat prawo jazdy na traktor, powyżej AM, A1, B1" - przepis art. 3 ust. 4 Ukp nie miałby żadnego sensu - co jednoznacznie dowodzi, że taka interpretacja nie jest prawidłowa.

      Usuń
    2. Mimo wszystko pozostanę przy swojej interpretacji. Domniemam, że wychodzi Pan z błędnego założenia, że te przepisy mają jakikolwiek sens. Tu jest wg mnie pies pogrzebany. Pisał ten przepis, jak większość prawa w ostatnich 7 latach jakiś kompletny ignorant. Prawo napisane na kolanie, byle jak , byle by było. To "lub" daje podstawę do obalenia takiej interpretacji jak Pańska przed sądem.
      Swoją drogą zastanawia mnie Pańska awersja do pojazdów elektrycznych (ale jkażdy ma jakieś hobby więc nic mi do tego). Dobrego dnia!

      Usuń
    3. Och, Ministerstwo Infrastruktury już od lat daje niebywałe wręcz popisy ignorancji... :/

      Dla mnie najbardziej szokujące było ogłoszenie przez Ministerstwo Infrastruktury w dniu 18 marca 2020 r. informacji, że „Polska (...) wprowadza tymczasowe odstępstwa”, które „stosuje się od dnia 18 marca 2020 r. do dnia 16 kwietnia 2020 r.”

      Problem polegał na tym, że art. 30 ust. 2 Uocpk jednoznacznie stanowi, iż „Minister właściwy do spraw transportu informuje o wprowadzeniu wyjątków lub udzielonych tymczasowych odstępstwach, o których mowa w ust. 1, w drodze obwieszczenia, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej »Monitor Polski«”, tymczasem „nasz wspaniały resort” informację tę podał... jedynie na stronach internetowych MI i GITD.

      Stosowne obwieszczenie zostało opublikowane dopiero 27 marca 2020 r. (M.P. z 2020 r. poz. 328), czyli co najmniej z dziewięcio- lub nawet dziesięciodniowym opóźnieniem (podobno prawo nie działa wstecz...), zaś użyte w nim sformułowania kwalifikowały ten tekst właściwie do niszczarki.

      Od tamtego czasu uważnie (w miarę możliwości...) obserwuję poczynania tego resortu, i z przykrością muszę stwierdzić, że nie znam aktu prawnego, wydanego lub zaproponowanego przez Ministerstwo Infrastruktury na przestrzeni ostatnich trzech lat, do którego nie miałbym jakichś zastrzeżeń...
      Ale to oczywiście tylko moja, zupełnie subiektywna opinia.

      Moje założenie, że przepisy mają sens, wynika... z przepisów... :)
      Konkretnie - z „Zasad techniki prawodawczej”, według których np.:
      ----------------
      § 6. Przepisy ustawy redaguje się tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy.
      ----------------
      Bazując na powyższym postanowieniu, a także na własnych subiektywnych wrażeniach, doszedłem do wniosku, że uważna lektura przepisów pozwala odczytać intencje prawodawcy, i to nie tylko te szumnie ogłaszane przed kamerami na konferencjach prasowych, ale także ukryte, odnoszące się do cynicznej gry politycznej oraz wspierania określonych biznesów (przykładem - chociażby ostatnie zmiany w Ucpk, odnoszące się do art. 21, 21a i 21b).

      I tutaj właśnie dochodzę do mojej "awersji" do pojazdów elektrycznych. Otóż - gdyby pojazdy te rzeczywiście były tak pełne zalet, jak to wynika z oficjalnego publicznego przekazu na ich temat, to nie byłoby ŻADNEJ potrzeby ich nachalnej promocji i uprzywilejowywania.
      FAKTYCZNIE dobra rzecz - sama się obroni.

      Tymczasem:
      - w przypadku samochodów elektrycznych - postanowiono uprzywilejować je nie tylko pod względem podatkowym (zwolnienie z akcyzy, wyższe limity amortyzacji), ale również w ruchu drogowym (np. możliwość korzystania z "buspasów", wjazd w określone strefy, wydzielone miejsca parkowania itp.);
      - w przypadku hulajnóg elektrycznych i u.t.o. - POZORNIE wyłączono te "pojazdy" z wymogów odnoszących się do motorowerów (w zawartej w art. 2 pkt 46 Prd definicji "motoroweru" nie ma wykluczenia HE i UTO, zatem wszystkie (!) HE i niektóre UTO (wszystkie dwu- i trójkołowe) mieszczą się RÓWNOCZEŚNIE w pojęciu "motorower"), a także pozwolono tym POJAZDOM na poruszanie się po CHODNIKACH.

      W mojej ocenie jest to absolutnie niemożliwe do zaakceptowania.
      Dokładnie tak samo, jak ignorancja Ministerstwa Infrastruktury, które zdecydowanie zapracowało na całkowity brak zaufania.

      Usuń
  3. Świetny i bardzo potrzebny artykuł! Nie wiedziałem, że hulajnogi elektryczne mają aż tyle warunków prawnych i jest tyle paragrafów określających jak można na nich jeździć. Na pewno będę kierował się tymi zasadami podczas użytkowania sprzętu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo dziękuję za tak miłe słowa. :)
      Życzę bezpiecznej i przyjemnej jazdy!

      Usuń
  4. Teraz w praktycznie każdym większym i średnim mieście można znaleźć miejskie rowery elektryczne i hulajnogi. Gdyby interpretowano przepisy zgodnie z pańską definicją, to na sprzęcie tym nie mogłyby jeździć dzieci. Tak jednak nie jest. :)

    OdpowiedzUsuń